Moenie Mense Ghost oor Een Slegte Dag Nie

(Een flop maak nie ’n villain nie – Cancel of genade?)

Die eerste aanval van satan is altyd om vertwyfeling te saai.

In Genesis 3 kom die slang nie met brute geweld nie, maar met ’n vraag:

“Het God werklik gesê…?”

Hy saai twyfel oor God se woorde, God se motiewe en God se goedheid.

Sy tweede, mees effektiewe wapen is om mense aanstoot te laat neem teenoor mekaar – tot dood toe.

In Genesis 4 sien ons die volgende skuif:

Hy laat die aanstoot, jaloesie en beledigde ego in sy hart kook – en dit eindig by broedermoord.

God waarsku hom: “Die sonde lê en loer voor die deur; dit wil jou in sy mag kry, maar jy moet daaroor heers.” (Gen 4:7)

Kaïn voel verwerp en verneder omdat God Abel se offer aanvaar en nie syne nie.

Aanstoot neem: teensin, teësin, teësinnigheid, afkerigheid, wrewel, wreweligheid, wreweling, wrok, toorn, haat, afkeer, aversie, renons, hekel, verpesting, verfoeiing, afsku, verafskuwing, afgryse, walging, vervreemding, verwydering.

Greek σκάνδαλον skándalon; gen. skandálou, neut. noun. The trigger of a trap on which the bait is placed, and which, when touched by the animal, springs and causes it to close causing entrapment. The word and its deriv. belong only to biblical and ecclesiastical Gr. In the Sept. it answers to the word for pagís (G3803), trap. However, pagís always refers simply to a trap hidden in an ambush and not to the results; whereas skándalon involves a reference also to the conduct of the person who is thus trapped. Skándalon always denotes an enticement to conduct which could ruin the person in question. See Sept.: Lev. 19:14.; Josh. 23:13; 1 Sam. 18:21. In the NT skándalon is used figuratively in a moral sense. It is concerned mainly with the fact that it produces certain behavior which can lead to ruin (Rom. 9:33; 11:9; 14:13; 16:7; 1 Cor. 1:23; Gal. 5:11; 1 Pet. 2:8; 1 John 2:10; Rev. 2:14). Also in the pl. tá skándala (Matt. 18:7; Luke 17:1).
(I) Generally as a cause of stumbling, falling, ruin, morally and spiritually. Of Christ, rock of stumbling (Rom. 9:33; 11:9 quoted from Ps. 69:22; 1 Pet. 2:7, 8; see Sept.: Ps. 119:165).
(II) As a cause of offense and indignation, a scandal (Matt. 16:23).
(III) Metonymically of person (Matt. 13:41).
Deriv.: skandalízō (G4624), to cause to stumble.
Syn.: próskomma (G4348), an obstacle; proskopḗ (G4349), occasion of stumbling.
Ant.: hupódeigma (G5262) and hupogrammós (G5261), an example; túpos (G5179), a type; hupotúpōsis (G5296), a pattern to be followed.

Om aanstoot te neem, gebeur vinnig – soos om te struikel oor iets kleins wat jy nie gesien het nie. Iemand het my onlangs vertel hoe hy vir ses weke ’n “moon boot” moes dra, omdat hy, toe hy uit ’n restaurant stap, nie die ongelykheid in die paadjie gesien het nie en sy voet geswik het.

Jy ken my nie, jy ken net daai een oomblik

Ons leef in ’n wêreld waar ons al hoe meer tyd op skerms spandeer, in plaas van om van aangesig tot aangesig en in gemeenskap met mense te leef. Soos altyd maak ons afleidings, vorm vooroordele, opinies en oordele oor mekaar gegrond om minder en minder werklike interaksie. Die korstondige interaksie en ervarings wat ons wel met mekaar het, bevestig in die meeste gevalle die prentjies wat ons alreeds in ons koppe gevorm het. Die waarheid is: ONS KEN NIE MEKAAR NIE. Die perfekte atmosfeer vir satan se saad van leuens om te versprei!

Iemand sê één ding verkeerd in ’n WhatsApp-groep, maak één fout by die werk, laat jou één keer sleg voel – en skielik het jy ’n “final opinion” oor daardie persoon.

• “Hy is toksies.”
• “Sy is drama queen.”
• “Daai ou is ’n narsis.”
• "Hy is hard en ongenaagdbaar."
  Die feit is, ons kan nie altyd die agtergrond en konteks tot 'n bepaalde gedrag of aksie nie.

Dan “ghost” ons: lees maar antwoord nie, ignoreer, sny af, block. Dis ’n leuen dat jy iemand ken op grond van: ’n paar foto’s, ’n handvol one-liners, of één konflik-moment.

Selfs jou eie huweliksmaat en kinders verras jou soms – hoe meer nog iemand wat jy net deur ’n skerm ken. Om iemand regtig te ken, verg ’n pad stap: verskillende kontekste, highs en lows, goeie dae en slegte dae.

Vandag se boodskap is eenvoudig:

Moenie mense ghost oor één slegte dag nie.

Een flop maak nie ’n villain nie.

Cancel of genade – hoekom één fout nie die hele storie is nie.

Jesus HERSKRYF mense se stories gedurig.

Aanvalle, aanstoot en Jesus se waarskuwing: “Pas op vir julleself”

Hy het vir sy dissipels gesê: Dit is onvermydelik dat die struikelblokke kom, maar wee hom deur wie hulle kom. 2 Dit is beter vir hom as ’n meulsteen aan sy nek gehang en hy in die see gegooi word, as dat hy een van hierdie kleintjies sou laat struikel. 3 Pas op vir julleself. En as jou broeder teen jou sondig, bestraf hom; en as hy berou kry, vergewe hom. 4 En as hy sewe maal op ’n dag teen jou sondig en sewe maal op ’n dag na jou terugkom en sê: Ek het berou—moet jy hom vergewe. 5 Toe het die apostels aan die Here gesê: Gee ons meer geloof.  Lukas 17:1–4 (NLV).

Jesus sê daar drie baie belangrike dinge:

1. Aanstoot gaan gebeur. Dit is onvermydelik dat mense jou gaan seermaak. Misverstande gebeur so maklik!
2. “Wee die een deur wie dit kom.”God neem kwaadwillige oortredings teenoor mekaar baie ernstig op.
3. “Pas op vir julleself.” (Luk 17:3, NLV)

Hier lê die punchline:

Jesus sê nie net: “Pas op vir die slegte mense daar buite” nie.

Hy sê: “Pas op vir jouself” – kyk na jou eie hart.

Wanneer iemand jou seermaak, gebeur iets binne-in jou:

• Jy voel verneder, verwerp, misbruik, misverstaan.
• Omdat ons eers voel en dan dink, vorm ons oordele oor daardie persoon volgens hoe hulle my laat voel het.

Maar dit is ’n gevaarlike model, want:

• Iemand kan jou lekker laat voel net om jou te manipuleer.
• Iemand kan jou soms seergemaak het sonder enige slegte bedoeling.

Daar is wel regte roofdiere daar buite, ja – mense wat misbruik, manipuleer, verlei, steel, verkrag, mishandel. Met sulkes stel die Bybel dit baie duidelik:

• grense
• geregtigheid,
• beskerming,
• lig inbring,
• soms selfs die regstelsel gebruik.

Maar statisties is die oorweldigende meerderheid mense nie monsters nie.

Meeste mense is onseker van hulleself, probeer eintlik hulle bes om nie aanstoot te gee nie, is likable, redelik, en wil graag goed doen aan ander.

Tog loop ons rond met:

• Verdagte oë,
• harde harte,
• en stories in ons kop wat sê: “Hulle is almal teen my.”

Dit maak ons angsvallig, hyper-selfbewus en bitter eensaam.

Jesus sê:

“Pas op vir julleself.”

Let op wat met jou hart gebeur as jy aanstoot neem. Jy bou 'n onbewustelike muur (screen) waarop jy net die negatiewe beelde teken en inkleur, tussen jou en daardie persoon. Later sien jy net die statiese muur (die prentjie wat jy in jou kop het), en jy sien glad nie meer die lewende persoon nie, wat voortgaan met hulle lewe heeltemal onbewus van jou vooroordele.

Hoe hanteer jy iemand wat jou seermaak? – Gesprek/Dialoog, nie ghost nie

In Lukas 17:3–4 (NLV) gaan Jesus verder:

Hy sê as jou broer teen jou sondig, bestraf hom; as hy berou het, vergewe hom – selfs al doen hy dit sewe keer op ’n dag en kom weer sê: “Ek is jammer.”

Let op die volgorde:

1. Bestraf – praat daaroor, konfronteer, noem dit by die naam.
2. Berou – hy verduidelik, erken, luister.
3. Vergewe – jy laat gaan, jy hou hom nie vas aan die fout nie.

Dit impliseer vlakke van gesprek:

• Ek verduidelik hoekom dit my seergemaak het.
• Jy verduidelik wat jy bedoel het.
• Aanvanklik verstaan ons mekaar nie – want ons is seer.
• Met tyd, gebed, en eerlike praat kom ons by empatie:“O, ek sien – jy het my nie doelbewus probeer vernietig nie.”

Ghosting sny hierdie hele proses af.

• Geen gesprek nie.
• Geen klarigheid nie.
• Geen kans vir groei, berou of herstel nie.

Ghosting is ’n maklike kortpad wat jou hart hard maak en verhoudings disintegreer.

Johannes die Doper – Selfs die grootste kan aanstoot neem

Dink aan Johannes die Doper.

• Hulle noem hom ’n groot profeet.
• Hy het self oor Jesus gesê: “Daar is die Lam van God.”

Lees Matteus 11:2–6 (NLV) 

Johannes sit in die tronk – gevang, verneuk, vergete.

Hy hoor van Jesus se werke, maar Jesus kom nie om hom te red nie.

Sy boodskap aan Jesus:

“Is U werklik die Een wat sou kom, of moet ons ’n ander een verwag?” (Matt 11:3, NLV – gaan lees dit voluit in jou Bybel)

Dit is aanstoot-taal:

“As U die Een is, hoekom help U my nie? Hoekom voel ek so alleen, so in die steek gelaat?”

Jesus stuur nie ’n verskoning nie.

Hy stuur nie ’n lang verduideliking nie.

Hy sê basies:

“Gaan vertel vir Johannes wat julle sien: blindes sien, kreupeles loop, melaatses word rein, dowes hoor, dooies staan op, en aan armes word die goeie nuus verkondig.” (parafrase van Matt 11:4–5, NLV)

En dan die skerp slot:

“Geseënd is elkeen wat nie aan My struikel nie.” (Matt 11:6, NLV)

Selfs Johannes, die all-time great, het gestruikel oor Jesus se manier van werk.

As Johannes aanstoot kan neem teenoor Jesus – hoeveel te meer is óns nie vatbaar vir aanstoot by gewone mense nie! Jesus is nie altyd "nice" nie. Soms bring hy die swaard van die waarheid wat verdeeldheid bring.

Moenie dink dat Ek gekom het om vrede op die aarde te bring nie. Ek het nie gekom om vrede te bring nie, maar die swaard. 35 Want Ek het gekom om tweedrag te verwek tussen ’n man en sy vader, en tussen ’n dogter en haar moeder, en ’n skoondogter en haar skoonmoeder. 36 En ’n mens se huisgenote sal sy vyande wees. 37 Wie vader of moeder bo My liefhet, is My nie waardig nie; en wie seun of dogter bo My liefhet, is My nie waardig nie. 38 En wie sy kruis nie neem en agter My volg nie, is My nie waardig nie. Matthew 10:34–38

Offence word ’n tronk.

Jy sit vas in:

• “Hy moes so gedoen het…”
• “Sy moes anders gereageer het…”

En terwyl jy daar binne vas sit, gaan Jesus rustig aan met die werk van die Koninkryk. Hy is besig om mens se lewens te verander – en jy sit nog in jou selfregverdige koukus van seer.

Die gevaarlikste deel van aanstoot: vals selfregverdigheid

Die grootste gevaar van aanstoot is nie net dat dit jou seermaak nie – maar dat dit jou reg laat voel om iemand anders af te brand.

• Jy voel moreel bo die ander.
• Jy verheerlik jouself en vilify die ander.

Dan begin jy:

• Gossip, slander, sarkasme, subtiele shade:“Ek sê net die waarheid…”
• Jy bou ’n muur van stories oor daardie persoon, sodat niemand meer die regte mens sien nie – net jou weergawe van hulle.

Dit is die brandstof van cancel culture:

“Hulle is klaar afskryfbaar op grond van daardie een oomblik, daardie een tweet, daardie een fout.”

Maar Jesus nooi ons na iets anders:

Om die bril af te haal, die muur te breek en mee te werk wanneer Hy iemand se storie herskryf.

Labels – Jesus herskryf mense se stories

Die Bybel is vol voorbeelde van mense wat deur die samelewing gelabel is – maar Jesus skryf hulle stories oor. Lees die stories in jou NLV, ek gee net die hoofpunte:

(a) Saggeus – Van “skelm belastinggaarder” na “seun van Abraham”

Lukas 19:1–10 (NLV)

• Label: “Korrupte belastinggaarder, verraaier, dief.”
• Jesus: “Saggeus, kom vinnig af, vandag móét Ek by jou huis bly.”
• Saggeus staan op en verander radikaal, gee terug, vergoed.

Jesus eindig:

“Vandag het daar redding na hierdie huis gekom… want die Seun van die mens het gekom om te soek en te red wat verlore is.”(parafrase Luk 19:9–10, NLV)

(b) Die Samaritaanse vrou by die put – Van skaam buitestaander na dapper getuie

Johannes 4:1–42 (NLV)

• Label: “Los vrou, verkeerde volk, verkeerde godsdiens.”
• Jesus praat met haar in die openbaar, breek al die taboes.
• Hy openbaar haar hele storie, maar nie om haar te vernietig nie – om haar te heel.

Sy hardloop dorp toe en sê:

“Kom kyk! Hier is ’n man wat my alles vertel het wat ek gedoen het. Sou Hy nie miskien die Christus wees nie?” (parafrase Joh 4:29, NLV)

Die dorp wat haar gestigmatiseer het, hoor nou die evangelie deur haar.

(c) Petrus – Van veraaier na apostoliese leiers van die Kerk

Johannes 21:15–19 (NLV)

• Petrus verloën Jesus drie keer (Matt 26, Luk 22 – gaan lees).
• Label: “Lafaard, sell-out, unreliable.”
• Die opgestane Jesus vra hom drie keer: “Het jy My lief?”

En elke keer antwoord Jesus:

“Voed My lammers… pas my skape op.” (parafrase Joh 21:15–17, NLV)

Jesus kanselleer nie Petrus nie – Hy herstel hom en gee hom roeping.

(d) Saulus/Paulus – Van vervolger na apostel

Handelinge 9:1–22 (NLV)

• Label: “Terroris, kerkvervolger, gevaarlike man.”
• Jesus verskyn aan hom op die pad na Damaskus.
• Die man wat gelowiges wou uitroei, word die man wat die evangelie tot in die nasies dra.

7. “Ons ken nie meer iemand volgens die vlees nie” – Leer om mense “in die Gees” te ken

Ons ken dus van nou af niemand meer na die vlees nie; en al het ons ook Christus na die vlees geken, nou ken ons Hom tóg nie meer so nie. 17 Daarom, as iemand in Christus is, is hy ’n nuwe skepsel; die ou dinge het verbygegaan, kyk, dit het alles nuut geword  2 Korintiërs 5:16–17 (NLV)

• Ons ken Christusse volgelinge nie meer volgens menslike maatstawwe nie.
• As iemand in Christus is, is hy/sy ’n nuwe skepping; die oue is verby, die nuwe het gekom.

Met ander woorde:

Hou op om net te kyk na iemand se laaste flop, of hulle verlede, of hulle reputasie.

Kyk na wat Jesus rêrig kan doen in ’n mens se lewe.

En in 1 Samuel 16:7 (NLV) sê God vir Samuel:

Mens kyk na die uiterlike voorkoms, maar die Here kyk na die hart. (parafrase)

Mike Wood het gesê:

“The greatest journey to ever undertake is into another man’s heart.”

Maar om iemand se hart te leer ken, verg:

• Tyd,
• teenwoordigheid,
• luister,
• en die Heilige Gees se leiding.

Social media is nie werklik “social” nie –

want jy leer nie ’n mens se hart ken deur filters, captions en likes nie.

8. Praktiese riglyne – Hoe stop ons om mense te ghost oor één slegte dag?

1. Erken jou lens

Sê vir die Here:

“Here, ek dra bril – my eie trauma, stories, kultuur, gossip, ou seer. Wys vir my waar my bril skeef sit.”

Wees eerlik dat jy mense nie neutraal sien nie.

2. Stop ghost, begin gesprek

As iemand jou seergemaak het en die verhouding is belangrik genoeg:

• Gaan sit, stuur ’n voice note, vra vir gesprek.
• Sê: “Toe dit gebeur het, het ek so en so gevoel.”
• Luister na húlle storie.

Ghosting is maklik. Gesprek is volwasse.

3. Gee mense ’n langer storielyn

Weier om iemand se lewe te reduseer tot:

• Daardie een argument,
• daardie een fout,
• daardie een slegte dag.

Vra jouself:

“As iemand my lewe net volgens my slegste dag sou beoordeel, sou dit reg wees?”

4. Wees wys, nie naïef nie

Genade beteken nie grense verdwyn nie.

• As iemand herhaaldelik misbruik, manipuleer, verkrag, steel, mishandel –dan is afstand, beskerming, en selfs regstappe Bybels reg.
• Jesus het ook soms weggestap, soms skerp grens getrek.

Maar selfs met grense, hoef jy nie daardie persoon in jou hart te haat of permanent as monster te label nie.

5. Leer om mense “in die Gees” te ken

Bid:

“Heilige Gees, help my om hierdie persoon te sien soos U hulle sien.”

Kyk na:

• Hul vrug oor tyd, nie net hul flop van gister nie.
• Hul groei, nie net hul glitch nie.

6. Laat jou verwagting by God wees

Ons raak so aanstoot-gedrewe omdat ons te veel verwag van mense.

Die Psalms sê (byvoorbeeld Ps 62): my vertroue en my verwagting is in God. As my diepste verwagting – my waarde, my eer, my sekuriteit – by God is, dan:

• kan ek mense liefhê,
• dien,
• help,
• vergewe,sonder om te breek elke keer as hulle my teleurstel.

9. Slot – Van Cancel-kultuur na Genade-generasie

Gen Z het ’n reputasie:

• vinnig om te expose,
• vinnig om te cancel,
• vinnig om te ghost.

Maar ek glo God roep julle om iets anders te wees:

’n Genade-generasie.

’n Generasie wat sê:

• “Een flop maak nie ’n villain nie.”
• “Ek gaan nie iemand se lewe op ’n enkele screenshot baseer nie.”
• “Ek kies om saam met Jesus te werk wanneer Hy stories herskryf.”

Jesus het jou storie ook nie op jou slegste dag gestop nie.

Hy het jou op jou slegste dag liefgehad, gesoek, gered.